Henny Engelman: "De ongrijpbaarheid is heel beangstigend"

Elke ochtend doet Henny Engelman-Drijfhout haar ronde langs gemiddeld negen cliënten in de wijken Duinterpen en Tinga in Sneek en de dorpen Uitwellingerga en Oppenhuizen, ook wel Top & Twel genoemd. Het is warm met een mondkapje op. Toch stapt ze elke voordeur goedgemutst binnen, want ze geniet van het contact met verschillende mensen. ,,Ik kom bijvoorbeeld bij cliënten die wondzorg nodig hebben, pas geopereerd zijn, sondevoeding of medicatie nodig hebben of om hen te wassen. Het zijn zeker niet alleen maar ouderen, de cliënten zijn tussen de twintig en honderd jaar oud.” De laatste tijd bezoekt Henny samen met haar collega's ook cliënten die met COVID uit het ziekenhuis zijn ontslagen. ,,Ze zijn dan soms heel benauwd en hebben geen conditie.”

Henny neemt de complexere handelingen op zich als wijkverpleegkundige en is eindverantwoordelijk voor de zorg van het team De Brekken, waar de wijken en dorpen onder vallen. ,,We werken niet hiërarchisch als team en zijn dus als collega's gelijkwaardig, maar ik hou zorginhoudelijk wel overzicht.” 

Uitbraak

Toen eind vorig jaar corona uitbrak in het team én onder haar cliënten drukte die verantwoordelijkheid soms zwaar. ,,Tot die tijd vroegen we ons wel eens af of het echt allemaal zo erg was in Fryslân. We waren als organisatie goed voorbereid en natuurlijk hielden we ons vanaf het begin goed aan de maatregelen, maar het stond wel ver van onze ervaring. Ineens zaten we er vol in.”

Met name de ongrijpbaarheid van het virus was beangstigend. ,,Elke dag kwamen er telefoontjes binnen. De een na de andere collega werd ziek, de een werd flink getroffen en de ander mild.” En ook cliënten raakten besmet, met hetzelfde grillige beeld. In sommige gevallen gingen cliënten naar het ziekenhuis of naar het Coronacentrum Friesland in Heerenveen. ,,Van sommigen hoorden we later dat ze waren overleden.” Naast de zorgen is er ook de vraag hoe die uitbraak kon gebeuren, ondanks alle voorzorgsmaatregelen. ,,Met onderzoek kon niet worden achterhaald hoe het zich precies heeft verspreid, dus dat blijft onduidelijk.”

Ook praktisch had de uitbraak grote gevolgen, want de planning liep vast. ,,Bij een besmetting moest je veertien dagen in quarantaine, dus als de een na de ander uitvalt zit je met je handen in het haar.” Gelukkig kwam er hulp, onder andere van ons speciale COVID-team, dat naar cliënten met COVID ging. ,,Die hulp was zó welkom, want we hadden al moeite genoeg om de gewone cliënten te verzorgen met het kleinere team. Tegelijk wilden we alles goed overdragen over onze cliënten: welke zorg is nodig, hoe is die persoon?”

Humaan blijven

Maar niet alleen tijdens de uitbraak was het zwaar. Het spanningsveld tussen terughoudendheid in contact met cliënten en humaan blijven had het hele jaar grote impact op de thuiszorgmedewerkers. ,,We proberen de anderhalve meter zo goed mogelijk in acht te nemen, maar iemand wassen op afstand gaat natuurlijk niet. En dat is praktisch. Wat doe je als iemand erg ziek of stervende is en een familielid troost nodig heeft? Het voelt soms heel tegennatuurlijk om afstand te houden.” Ook situaties waarbij maar één familielid binnen mochten zijn, zijn soms erg lastig. ,,Ik vraag dan of ze even naar de andere kamer kunnen gaan.”

Grote impact heeft ook dat thuiszorgmedewerkers in hun privéleven heel voorzichtig zijn in sociale contacten. Henny: ,,Ik zie mijn ouders niet vaak bijvoorbeeld. Binnen het werk heb je al een vrij grote cirkel van mensen die je ziet, dan pas je daarbuiten heel erg op. We hebben er allemaal zó genoeg van, maar we weten ook dat we nog even door moeten gaan.”

Terug naar normaal

Zelf bleef Henny gelukkig gespaard van het virus. ,,Maar je blijft voorzichtig, want een uitbraak kan zo weer gebeuren.” De cliënten zijn nog lang niet allemaal gevaccineerd, en ook het zorgpersoneel niet, al heeft Henny net als veel van haar collega's de eerste van de twee prikken met het AstraZeneca-vaccin gehad. Ze vindt het teleurstellend dat de zorgmedewerkers nu opnieuw moeten wachten en hoopt dat de situatie binnen een half jaar genormaliseerd is. Dat het werk min of meer zoals vóór corona gedaan kan worden. ,,Zonder mondkapje bij voorkeur. En dat we dan gewoon weer de hand op iemands schouder kunnen leggen.”